Ergonomie

Hoe is jullie bureau thuis ingericht?

• Waar werk je meestal? Zit je aan een bureau, op een stoel, in bed, op de bank, of ergens anders?
• Gebruik je meerdere schermen?
• Hoe zit je bij het gebruik van je computer?
• Heb je last van ongemakken tijdens of na het werken?

Ergonomie

Wat is ergonomie?

Ergonomie is de wetenschap die zich richt op het ontwerpen van werkplekken. Het doel is om de efficiëntie, veiligheid en het comfort te verhogen, terwijl gezondheidsproblemen en vermoeidheid worden voorkomen door het optimaliseren van de werkhouding en de werkomgeving.

Waarom is ergonomie belangrijk?

• Voorkomt klachten: rug, nek, polsen, ogen.
• Verhoogt concentratie en productiviteit.
• Belangrijk bij langdurig computerwerk (zoals bij IT-jobs!).

Wat zijn de gevolgen van een slechte ergonomie?

• Vermoeidheid, concentratieverlies
• RSI (Repetitive Strain Injury)

RSI (Repetitive Strain Injury)

Een verzamelnaam voor lichamelijke klachten die ontstaan door herhaalde, langdurige bewegingen of het uitvoeren van dezelfde handelingen, meestal in een slechte houding.

Het komt vaak voor bij mensen die veel tijd achter een computer doorbrengen of werken met handgereedschap.

RSI kan verschillende delen van het lichaam aantasten, maar komt het meest voor in de handen, polsen, schouders, nek en onderrug.

Symptomen

• Pijn of gevoeligheid in de handen, polsen, schouders of nek
• Stijfheid of zwelling
• Tintelingen of een verdoofd gevoel
• Spierzwakte
• Vermoeidheid in de aangedane spieren

Oorzaken

• Herhaalde bewegingen:
  Zoals het continu typen op een toetsenbord of het bewegen van de muis.
• Slechte werkhouding:
  Bijvoorbeeld te lang in een geforceerde of ongemakkelijke positie zitten.
• Onvoldoende pauzes:
  Het te lang zonder onderbreking uitvoeren van taken kan de spieren en gewrichten overbelasten.

Voorkomen

• Ergonomische werkplek:
  Zorg voor een goed afgestelde stoel, bureau en scherm. Houd je polsen neutraal en zorg ervoor dat je handen in lijn zijn met je onderarmen.
• Pauzes nemen:
  Maak regelmatig korte pauzes, bijvoorbeeld door een korte wandeling te maken of een rek- en strekoefening te doen.
• Variëren van activiteiten:
  Vermijd langdurig dezelfde bewegingen en wissel af tussen verschillende taken.
• Oefeningen voor ontspanning:
  Regelmatige rekoefeningen voor je polsen, schouders en nek kunnen helpen om spanning te verlichten.

Opdracht 1: Check je werkplek

1. Analyse van je werkplek

1. Neem een foto van hoe de plaats waar je meestal werkt voor school eruit zien.
2. Download dit document en analyseer je huidige werkplek.

2. Optimalisatie van je werkplek

Gebruik deze tips om je werkplek te optimaliseren.
Noteer je aanpassingen in het document samen met een foto.
Als je geen aanpassingen hoeft te doen aan bijvoorbeeld je monitor, leg dan in het document uit waarom deze al correct is opgesteld.

Stoel

• Je voeten moeten plat op de grond staan.
• Je knieën op heuphoogte of lager.
• Je onderbenen moeten een hoek van 90 graden maken.
• Je rug moet goed ondersteund worden, vooral de onderrug. De rugleuning moet recht omhoog staan en je houding ondersteunen zonder dat je naar achteren leunt.

Bureau

• Zorg ervoor dat je onderarmen tijdens het typen evenwijdig aan je bureau liggen en in een hoek van ongeveer 90 graden met je bovenarmen. Je handen moeten ontspannen op het bureau kunnen rusten, zonder dat je je schouders hoeft op te trekken.

Beeldscherm

• Het scherm moet zich op ongeveer een armlengte afstand van je gezicht bevinden, en je moet recht naar het scherm kunnen kijken zonder je hoofd te kantelen.
• Het bovenste deel van het scherm moet op ooghoogte zijn zodat je niet naar beneden of omhoog hoeft te kijken.
• Zorg ervoor dat je scherm helder genoeg is, maar niet zo fel dat het je ogen vermoeit. De verlichting in je kamer moet geen reflectie veroorzaken op je scherm.

Toetsenbord en muis

• Houd je polsen recht en in een neutrale positie, niet te gebogen. Het toetsenbord moet ongeveer op ellebooghoogte zijn.
• Een laptopmuisknop kan leiden tot pols- en handklachten doordat je polsen in een onnatuurlijke hoek staan. Een aparte muis is beter.

Verlichting

• Zorg voor voldoende verlichting zonder dat er schittering op je scherm valt. Idealiter zou je werkplek zowel natuurlijke als kunstmatige verlichting moeten hebben.

Ruimte voor je voeten en benen

• Zorg ervoor dat je benen comfortabel kunnen bewegen en dat er geen obstakels zijn.

Opdracht 2: Beweging aan je werkplek

Voor deze opdracht werk je in groepjes van 2.

Bij langdurig beeldschermwerk is het belangrijk om regelmatig te bewegen en een goede werkhouding aan te nemen. In deze opdracht onderzoek je hoe je dat op een eenvoudige manier kunt toepassen én uitleggen aan anderen.

1. Bewegingsoefening

1. Kies samen één lichaamsdeel waarop je je wil richten:
   • Pols
   • Schouders
   • Nek
   • Rug
   • Ogen
   • Vingers
   • …
2. Zoek een geschikte bewegingsoefening voor je gekozen lichaamsdeel.
3. Beantwoord deze vragen:
   • Waarom is beweging voor dit lichaamsdeel belangrijk bij beeldschermwerk?
   • Hoe vaak zou je deze oefening idealiter moeten uitvoeren.
   • Wanneer zou je deze oefening aanraden (bijv. tijdens pauzes, na 30 minuten, enz.)?
4. Maak een duidelijke mini-handleiding voor de oefening:
5. Geef een duidelijke en gestructureerde demonstratie aan de klas.

2. Veelgemaakte fouten

Kies één van de onderstaande problemen en onderzoek dit grondig. Je presenteert je inzichten kort aan de klas

1. Te lang zitten zonder pauze
   • Wat gebeurt er met je lichaam als je uren stilzit?
   • Wat zijn mogelijke gevolgen op lange termijn?
   • Hoe kun je jezelf eraan herinneren om pauze te nemen?
2. Slechte zithouding
   • Wat is het effect van een bolle rug of voorover leunen?
   • Hoe ziet een goede zithouding eruit?
   • Welke hulpmiddelen (stoel, voetensteun, schermhoogte…) kunnen hierbij helpen?
3. Te weinig variatie in werkhouding
   • Waarom is afwisseling belangrijk, zelfs als je goed zit?
   • Wat zijn manieren om meer af te wisselen tijdens je werkdag?

Puntenverdeling

Puntenverdeling: beweging aan je werkplek
1. Bewegingsoefening
Antwoord op de vragen	3
Handleiding	3
Demonstratie	2
2. Veelgemaakte fouten
Antwoord op de vragen	3
Totaal	11